Zagadnienia środowiskowe w zielonym łańcuchu dostaw

Firmy, które już podlegają, lub będą podlegać w bliskiej przyszłości, obowiązkowi raportowania zagadnień zrównoważonego rozwoju, zgodnie z zasadami tego typu sprawozdawczości muszą dokonać oceny, na ile istotne są wpływy ich łańcucha dostaw na następujące obszary:

• wpływ na klimat,
• wpływ na środowisko poprzez generowanie zanieczyszczeń,
• wpływ na wodę oraz zasoby morskie,
• wpływ na bioróżnorodność,
• wpływ na przyrodę poprzez gospodarkę obiegu zamkniętego, pozyskiwane surowce i zarządzanie odpadami.

Aby móc właściwie ocenić istotność wpływu tego typu a następnie trafnie dobrać polityki i ewentualne cele z nimi związane, firma potrzebuje informacji o praktykach swoich dostawców oraz o śladzie środowiskowym produktów które od nich kupuje.

W kontekście kryteriów środowiskowych poza celem pogłębiania oceny wpływu polityki zakupowej na środowisko, szczególne znaczenie ma słowo „ryzyka”. Firmy traktują polityki i systemy zarządzania kwestiami środowiskowymi dostawców jako warunek konieczny do nawiązania współpracy i zarządzania ryzykami środowiskowymi w swojej działalności. Zarzuty wobec liderów rynku o niewystarczające śledzenie i/lub marginalne uwzględnianie kwestii środowiskowych w łańcuchach dostaw mogą generować dla nich znaczące ryzyko utraty zaufania, zarzuty opieszałości a nawet świadomej akceptacji nieetycznych praktyk swoich dostawców. Wagę tych zagadnień podnosi nie tylko opinia publiczna czy eksperci wrażliwi na zjawisko greenwashingu, ale również nowe unijne regulacje. Oczekiwania wysokiego poziomu nadzoru nad zgodnością z wymaganiami prawa środowiskowego oraz dogłębna analiza dostawców i podwykonawców ma na celu długotrwałą współpracę na niskim poziomie ryzyka.

Poza obowiązkiem sprawozdawczości wynikającym z Dyrektywy sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju CSRD na praktyki dużych firm wpływają m.in. Dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju CSDDD czy też Rozporządzenie EUDR w sprawie wylesiania (ang. European Union Deforestation Regulation).

Unijne rozporządzenie EUDR a łańcuchy dostaw

W celu zwiększenia wkładu Unii w powstrzymanie wylesiania i degradacji lasów oraz zapewnienia, aby nie wprowadzać do obrotu ani nie wywozić z tego rynku produktów pochodzących z łańcuchów dostaw związanych z wylesianiem i degradacją lasów, nie należy wprowadzać do obrotu, udostępniać na rynku odnośnych produktów ani ich z niego wywozić, chyba że nie powodują one wylesiania i zostały wytworzone zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji. Aby potwierdzić taki stan rzeczy, należy zawsze dołączać do nich oświadczenie o należytej staranności.

Dotyczy to importowanych na rynek europejski, spoza UE, takich towarów jak m.in. olej palmowy, kauczuk, drewno czy soja a także produktów wylistowanych w załączniku nr 1 Rozporządzenia EUDR, które zawierają wskazane w EUDR towary (np. pasze dla zwierząt zawierające soję).

Importerzy wymienionych w EUDR towarów i zawierających je produktów będą zatem mieli obowiązek przedstawiać świadectwa ich pochodzenia.

Pytania do dostawców o podejście do zagadnień środowiskowych są coraz częstsze nie tylko na terenie Unii Europejskiej. Na zwiększenie obecności tego typu kryteriów w politykach zakupowych wpływają m.in. globalne Cele rozwoju zrównoważonego określone przez ONZ na lata 2015-2030, do których odwołują się firmy i regulatorzy.

Przykład celów ujętych w 17 Celach Zrównoważonego Rozwoju ONZ

CEL 12 ODPOWIEDZIALNA PRODUKCJA I KONSUMPCJA.  DO 2030 ROKU:

• Zapewnić stabilne i ekologiczne zarządzanie chemikaliami i wszystkimi odpadami podczas ich całego cyklu życia, w zgodzie z ustaleniami międzynarodowymi.
• Zmniejszyć poziom tych substancji w powietrzu, wodzie i glebie minimalizując ich negatywny wpływ na zdrowie człowieka i środowisko;
• Istotnie obniżyć poziom generowania odpadów poprzez prewencję, redukcję, recykling i ponowne użycie.
• Zmniejszyć o 50% globalną ilość marnowanej żywności per capita w sprzedaży detalicznej i konsumpcji (…).

Bez przepływu w łańcuchach wartości wysokiej jakości informacji o podejściu do ochrony środowiska nie będzie możliwy rozwój dobrych praktyk w tym zakresie. Przepływ informacji ma docelowo służyć coraz większemu docenieniu wysiłków dostawców, którzy inwestują w rozwiązania prośrodowiskowe ograniczające ich negatywny wpływ na środowisko. Pieniądz klienta ma być siłą napędzającą coraz bardziej ekologiczną gospodarkę. Dlatego też, pytania do dostawców powinny być starannie dobrane, stosowne do skali i charakteru ich realnego wpływu na środowisko naturalne. Pytania powinny być różnicowane zależnie od wielkości dostawcy (inaczej zarządza się kwestiami środowiskowymi w małej firmie, inaczej w firmie dużej czy globalnej korporacji). Pytania powinny być także – jeżeli nie od razu, to na którymś z dalszych etapów oceny dostawcy – profilowane pod kątem branży. Dostawcy powinni jednocześnie otrzymywać jasną informację o realnym wpływie swoich polityk, celów i wyników środowiskowych na postępowanie zakupowe oraz dalszą współpracę z naszą firmą. Powinni również mieć możliwość odpowiedzi na nasz pytania w sposób, który wyjaśnia np. dlaczego dostawca nie określił celów dotyczących części kwestii środowiskowych.

Przykład: dostawca powinien móc wyjaśnić wyniki swojej własnej analizy istotności wpływów na środowisko i zgodnie z jej wynikami wskazać, że nie ma np. celu dotyczącego ograniczania zużycia wody, ponieważ jego działalność biznesowa nie wiąże się z istotnym wpływem na zasoby wodne lub podjął już wcześniej inwestycje ograniczające zużycie wody i osiągnął cele w tym zakresie już wcześniej.

Jakie praktyki dotyczące kwestii środowiskowych może podjąć dostawca, który nie jest dużą firmą?

1. Przeanalizować, w jaki sposób działalność firmy wpływa na stan środowiska naturalnego. Ocenić swój wpływ na te zagadnienia środowiskowe, które wymienia unijny standard raportowania ESRS (lista tematów i podtematów została zapisana w tabeli o nazwie AR16 tego standardu) i spisać swoje argumenty za istotnością lub brakiem istotności swojego wpływu.
2. Opracować politykę środowiskową firmy adekwatną do tego, jaki jest charakter i skala wpływu firmy na stan środowiska naturalnego. Zapisy tego typu polityki powinny być możliwie praktyczne i jasne dla pracowników firmy. Powinny również zawierać cele środowiskowe dotyczące tych zagadnień, poprzez które firma ma realny wpływ na środowisko (np. cele efektywności energetycznej).
3. Monitorować dane środowiskowe takie jak poziom zużycia energii, paliw, wody, poziom recyklingu generowanych odpadów. Przeanalizować już teraz, na ile jej klienci biznesowi będą oczekiwali informacji o emisji gazów cieplarnianych i zainwestować w pozyskanie wiedzy na temat tego, jak w praktyce wygląda liczenie emisji dla firmy. Sprawdź nasze szkolenie Ślad węglowy i polityka klimatyczna.
4. Komunikować pracownikom i otoczeniu swoje cele i wyniki środowiskowe. W monitorowaniu i komunikacji warto skorzystać z dobrowolnego standardu VSME opracowanego w Unii Europejskiej z myślą o małych i średnich firmach.

Podsumowanie

W obliczu nowych unijnych regulacji – jak CSRD, CSDDD czy EUDR – firmy coraz bardziej skupiają się na środowiskowych aspektach swoich łańcuchów dostaw. Wymaga się od nich oceny wpływu dostawców na klimat, wodę, bioróżnorodność czy zużycie zasobów, a także podejmowania świadomych decyzji zakupowych na podstawie tych informacji. Brak takich działań może oznaczać nie tylko ryzyko reputacyjne (czytaj: greenwashing alert), ale też prawne.

Firmy potrzebują konkretnych danych od dostawców – jak choćby ślad środowiskowy ich produktów – by określić istotność wpływów i dobrać odpowiednie polityki i cele. Dostawcy, także ci mniejsi, nie powinni więc zasypiać gruszek w popiele: liczy się analiza własnych wpływów, sensowna polityka środowiskowa, mierzalne cele, monitoring zużycia zasobów i gotowość do przejrzystej komunikacji z klientami. Bo w tej grze nie chodzi tylko o przetrwanie – chodzi o budowanie przewagi i długofalowych relacji opartych na niskim ryzyku i wysokim zaufaniu.

Na co dzień pomagamy firmom w mapowaniu i analizie łańcucha wartości oraz w tworzeniu zrównoważonych łańcuchów dostaw, a także integrujemy te działania z strategią ESG firmy. Zapewniamy wsparcie w spełnianiu wymagań prawnych, takich jak CSRD czy CSDDD, oraz w przygotowaniu do raportowania zrównoważonego rozwoju. Dzięki nam zwiększysz transparentność i odpowiedzialność w relacjach z dostawcami. Dowiedz się więcej >>

A jeśli stoisz właśnie przed wyzwaniem policzenia śladu węglowego lub zbudowania polityki klimatycznej – sprawdź naszą usługę klimatyczną.

Autorka: