Regulacje ESG: wprowadzenie, wdrożenie i wyzwania

Czym są regulacje ESG?

Regulacje prawne ESG to zestaw standardów i przepisów, które mają na celu promowanie praktyk biznesowych zgodnych z wartościami zrównoważonego rozwoju. To również rodzaj kontroli, która ma na celu zapewnienie, że wszyscy przedsiębiorcy będą działać zgodnie z ustalonymi normami i zasadami, aby chronić interesy społeczne, środowisko naturalne, a także zapobiec nieuczciwym działaniom lub nadużyciom.

W dzisiejszym świecie, kiedy troska o środowisko, społeczność i odpowiedzialność biznesu nabiera coraz większego znaczenia, regulacje w obszarze ESG stają się coraz bardziej istotne. Inwestorzy, konsumenci, a także klienci stają się coraz bardziej świadomi kwestii środowiskowych i społecznych, dlatego stawiają przed firmami coraz większe wymagania. W odpowiedzi powstają nowe regulacje dotyczące ESG.

Wdrażanie regulacji staje się priorytetem dla wielu firm na całym świecie, ale proces ten wiąże się również z szeregiem wyzwań.

Kluczowe regulacje dotyczące ESG

I. Porozumienie paryskie

Przyjęte w grudniu 2015 , weszło w życie 4 listopada 2016 – zaakceptowane przez wszystkie ze 195 państw uczestniczących w 21 Konferencji ONZ w sprawie zmian klimatu. Zobowiązuje wszystkie kraje do przedstawienia długoterminowych scenariuszy ograniczenia emisji gazów cieplarnianych zgodnie z metodologią przyjętą przez IPCC (Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu, panel Organizacji Narodów Zjednoczonych). Jest uznawane za kluczowy krok w globalnej walce ze zmianami klimatycznymi, ponieważ angażuje wszystkie kraje świata w działania mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i ochronę środowiska naturalnego.

Najważniejsze ustalenia:

1. Ograniczenia wzrostu temperatury, poniżej 2 stopni Celsjusza.

2. Opracowanie i realizacja narodowych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych, które będą regularnie aktualizowane.

3. Regularne raportowanie państwowych postępów w realizacji celów klimatycznych.

4. Wsparcie finansowe – przeznaczanie środków na dostosowanie się do zmian klimatycznych.

5. Międzynarodowa współpraca w zakresie walki ze zmianami klimatycznymi.

II. Agenda 2030 dla Zrównoważonego Rozwoju – 2015 r.

Agenda 2030, będąca kontynuacją globalnych wysiłków na rzecz poprawy jakości życia na całym świecie, opiera się na Milenijnych Celach Rozwoju realizowanych w latach 2000 – 2015, ale ma znacznie szerszy zakres. Oprócz priorytetów takich jak zdrowie, edukacja, żywienie i bezpieczeństwo żywnościowe, Agenda koncentruje się także na celach gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Jej celem jest przekształcenie gospodarek w sposób, który sprzyja długotrwałemu, zrównoważonemu wzrostowi oraz tworzeniu nowych miejsc pracy.

Wizja rozwoju, którą przedstawia Agenda 2030, koncentruje się na pięciu kluczowych zmianach (zwanych „zasadą 5P”):

1. Ludzie (People)

2. Planeta (Planet)

3. Dobrobyt (Prosperity)

4. Pokój (Peace)

5. Partnerstwo (Partnership)

III. SFDR – Sustainable Finance Disclosure Regulation

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych.

Obowiązuje od 10 marca 2021 r.

Rozporządzenie SFDR to zestaw zasad, które narzucają instytucjom finansowym, takim jak banki czy fundusze inwestycyjne, obowiązek udzielania klientom jasnych informacji na temat inwestycji związanych ze zrównoważonym rozwojem. Główne punkty SFDR obejmują:

• Klasyfikację produktów inwestycyjnych

• Publikację informacji

• Dostępność informacji

• Transparentność

Podsumowując, SFDR wymusza na firmach finansowych dostarczanie klientom przejrzystych informacji na temat zrównoważonego inwestowania, aby wspomóc ich w podejmowaniu lepiej poinformowanych decyzji inwestycyjnych.

IV. Europejski Zielony Ład

European Green Deal, to kompleksowa strategia Unii Europejskiej, której celem jest radykalna przemiana w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Jest to kluczowy dokument regulujący zagadnienia zrównoważonego rozwoju w kontekście europejskim, mający także wpływ na globalną skalę, inspirując inne regiony do podjęcia podobnych działań. Firmy działające na rynkach europejskich muszą dostosować swoje strategie do wyznaczonych celów, które obejmują m.in. osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, promowanie zrównoważonego rozwoju, ochronę środowiska oraz przejście na bardziej ekologiczne modele gospodarcze.

Europejski Zielony Ład, zapoczątkowany przez KE w grudniu 2019 roku, to odpowiedź na kryzys klimatyczny i degradację środowiska. Stanowi kluczowy element polityki UE, mający na celu adaptację do zmieniających się warunków. To plan działania integrujący dotychczasowe polityki, aby wspierać konkurencyjność gospodarki, strategiczne bezpieczeństwo, ochronę środowiska i poprawę jakości życia obywateli UE. Promuje gospodarkę cyrkularną, która zmierza do efektywnego wykorzystania zasobów i minimalizacji odpadów, będąc wzorcem dla transformacji. Podkreśla także konieczność holistycznego podejścia, łączącego wszystkie obszary polityki w celu osiągnięcia klimatycznych celów. Pakiet zawiera inicjatywy dotyczące klimatu, środowiska, energii, transportu, przemysłu, rolnictwa i zrównoważonego finansowania.

V. Taksonomia – data przyjęcia: czerwiec 2020 r.

Obowiązuje od 1 stycznia 2022 r.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 („Taksonomia”).

Taksonomia to inicjatywa Unii Europejskiej mająca na celu określenie kryteriów, które muszą być spełnione przez inwestycje, aby były uznane za zrównoważone. Najważniejsze punkty Taksonomii to:

· Definicja zrównoważonych działalności: jasne kryteria, które muszą być spełnione przez działalność gospodarczą, aby mogła być uznana za zrównoważoną.

· Informowanie inwestorów: obowiązek informowania inwestorów o stopniu zgodności ich inwestycji z kryteriami określonymi w Taksonomii.

· Wsparcie dla zrównoważonego rozwoju: poprzez określenie jasnych kryteriów dla zrównoważonych inwestycji.

· Standardy raportowania: wytyczne dotyczące standardów raportowania dla firm i instytucji finansowych.

Rozporządzenia uzupełniające Taksonomię:

a) – Cele klimatyczne (Climate Delegated Act) – przyjęte 4 czerwca 2021 r.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2139 uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 poprzez ustanowienie technicznych kryteriów kwalifikacji służących określeniu warunków, na jakich dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub w adaptację do zmian klimatu, a także określeniu, czy ta działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych. Celem tego dokumentu jest zwiększenie przejrzystości i zaufania w sektorze finansowym oraz wspieranie inwestycji zgodnych z celami zrównoważonego rozwoju.

b) – Art. 8 (Disclosure Delegated Act) – obowiązuje od 30 grudnia 2021 r.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2178 z dnia 6 lipca 2021 r. uzupełniające Taksonomię przez sprecyzowanie treści i prezentacji informacji dotyczących zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej oraz określenie metody spełnienia tego obowiązku ujawniania informacji. Jego głównym celem jest ustalenie konkretnych wymagań odnośnie informacji, jakie muszą być przekazywane przez firmy inwestycyjne oraz doradców finansowych w kontekście zrównoważonych produktów finansowych.

c) Rozporządzenie ws. gazu ziemnego i energii jądrowej – obowiązuje od 1 stycznia 2023 r.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1214, z dnia 9 marca 2022 r., zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2139 w odniesieniu do działalności gospodarczej w niektórych sektorach energetycznych oraz rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2178 w odniesieniu do publicznego ujawniania szczególnych informacji w odniesieniu do tych rodzajów działalności gospodarczej.

Rozporządzenie wprowadza modyfikacje dwóch istniejących rozporządzeń dotyczących sektorów energetycznych. Głównym celem tych zmian jest usprawnienie regulacji dotyczących działalności gospodarczej w tych sektorach oraz zapewnienie większej przejrzystości i odpowiedzialności poprzez udostępnienie bardziej szczegółowych informacji.

d) RTS – regulacyjne standardy techniczne – obowiązuje od 10 marca 2021 r.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1288, z dnia 6 kwietnia 2022 r., uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 w zakresie regulacyjnych standardów technicznych określających szczegóły dotyczące treści i sposobu prezentacji informacji w odniesieniu do zasady „nie czyń poważnych szkód”. Określa treść, metody i sposób prezentacji informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do wskaźników oraz w celu promowania aspektów ESG w dokumentach udostępnianych przed zawarciem umowy, na stronach internetowych i w sprawozdaniach okresowych.

e) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2485 z dnia 27 czerwca 2023 r.

zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2139 ustanawiające dodatkowe techniczne kryteria kwalifikacji służące określeniu warunków, na jakich niektóre rodzaje działalności gospodarczej kwalifikują się jako wnoszące istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub w adaptację do zmian klimatu, a także określeniu, czy działalność ta nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych. Rozporządzenie to określa warunki, które muszą być spełnione dla uznania działalności gospodarczej za istotny wkład w wyżej wymienione obszary, a także wprowadza nowe wymogi dotyczące publicznego ujawniania informacji na ten temat.

VI. CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. dotyczy zmiany regulacji dotyczących sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Jej celem jest podniesienie standardów sprawozdawczości i promowanie zrównoważonego rozwoju gospodarczego poprzez ujednolicenie i rozszerzenie zakresu raportowania, standaryzację wymogów oraz dostarczenie dodatkowych informacji na temat wpływu działalności na zrównoważony rozwój.

Wymagania dyrektywy CSRD:

• Rozszerzony zakres podmiotów raportujących: CSRD dotyczy nie tylko dużych spółek giełdowych, ale i innych dużych firm, zarówno publicznych jak i prywatnych.

• Standaryzacja raportowania: Dyrektywa ma na celu standaryzację wymogów raportowania zrównoważonego rozwoju, by ułatwić porównywanie i analizę danych.

• Więcej informacji: Firmy muszą dostarczać więcej danych o swoim wpływie na środowisko, społeczność, pracowników i inne sfery zrównoważonego rozwoju.

• Szczegółowe raportowanie niefinansowe: CSRD wprowadza szczegółowe wymogi raportowania niefinansowego, np. emisje gazów cieplarnianych, działania społeczne czy w zakresie zarządzania ryzykiem klimatycznym.

• Nowe standardy raportowania ESG: CSRD wymaga stosowania europejskich standardów sprawozdawczości ESRS, opartych na czterech filarach: ładzie korporacyjnym, strategii, zarządzaniu wpływem i ryzykiem, oraz wskaźnikach i celach.

• Konsultacje publiczne: Opinie różnych stron zostały uwzględnione dzięki konsultacjom publicznym przed przyjęciem dyrektywy.

Konsekwencje dla przedsiębiorstw:

• Budowanie strategii biznesowej z myślą o środowisku: Firmy muszą szczegółowo raportować ryzyka i szanse związane ze zrównoważonym rozwojem oraz uwzględniać te kwestie we wczesnych etapach planowania strategii biznesowej.

• Zarządzanie wpływem na środowisko i społeczność: Dyrektywa wymusza na firmach zrozumienie i skuteczne zarządzanie ich wpływem na otoczenie i społeczeństwo.

• Gromadzenie wiarygodnych danych: Firmy muszą zbierać dane o swoich działaniach związanych ze zrównoważonym rozwojem w sposób rzetelny i szczegółowy.

• Korzyści: CSRD ma zwiększyć przejrzystość, wiarygodność i odpowiedzialność firm, co może poprawić ich zaufanie społeczne i wizerunek.

VII. Dyrektywa CSDDD – Corporate Sustainable Due Diligence Directive

Dyrektywa UE w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w kwestiach zrównoważonego rozwoju, zakłada, że firmy będą miały obowiązek dbać o zrównoważony rozwój w swojej działalności, w celu zapobiegania negatywnym skutkom dla praw człowieka i środowiska. Parlament Europejski przyjął kompromisowy projekt tej dyrektywy, co oznacza, że znajduje się ona na ostatnim etapie procesu legislacyjnego UE.

Przedsiębiorstwa objęte dyrektywą to zarówno firmy z UE, które osiągają określone progi zatrudnienia i obrotu netto ze sprzedaży na skalę światową, jak i firmy spoza UE, które osiągają określony obrót netto w UE.

Główne założenia CSDDD obejmują wprowadzenie obowiązku stosowania procedur należytej staranności, mającym na celu eliminację szkodliwych praktyk, identyfikację i zarządzanie negatywnymi skutkami działalności biznesowej oraz zaangażowanie interesariuszy. Dyrektywa nakłada również obowiązek publikacji rocznych sprawozdań oraz przyjęcia i realizacji planu transformacji w zakresie łagodzenia zmian klimatycznych.

Państwa członkowskie będą miały dwa lata na transpozycję dyrektywy do swojego ustawodawstwa krajowego, a największe przedsiębiorstwa będą zobowiązane do przestrzegania nowych regulacji trzy lata po wejściu dyrektywy w życie.

Podsumowanie

Wdrożenie regulacji ESG przynosi korzyści przedsiębiorstwom, ludziom i środowisku, poprawiając wizerunek firmy, podnosząc jej wartość rynkową i przyciągając inwestorów. Dzięki temu firmy mogą lepiej zarządzać ryzykami ESG, zwiększać odporność biznesu i efektywność operacyjną przez redukcję zużycia zasobów i optymalizację łańcucha dostaw. Aby dostosować się do regulacji prawnych w zakresie ESG, firmy muszą zrozumieć cele ESG, zaangażować interesariuszy, ustalić cele i wskaźniki, zintegrować zasady ESG z procesami zarządzania i utrzymać transparentność raportowania, co może wymagać elastyczności i innowacyjności.